ekat@NDCHEG.CHEG.ND.EDU (Katerina Yamalidou) (02/05/90)
Pairnontas aformi apo tis prosfates sizitiseis gia ta ellinotourkika, parathetw ena arthro tou F.I. Kakridi pou dimosieftike stis Epifillides tou BHMATOS ton perasmeno Avgousto. Prokeitai gia mia kritiki tou vivliou tou Tourgout Ozal me titlo "H Tourkia stin Evrwpi" pou ekdothi- ke to 1988 sto Parisi. Ta apospasmata apo to vivlio einai mesa se dipla eisagwgika (" "). ________________________________________________________________________ (TO BHMA 13 Augoustou 1989 sel.42) H TOURKIA STIN EYRWPH F. I. Kakridis O titlos mas einai apo to vivlio tou Tourgout Ozal, prwthipourgou tis Tourkias, pou kikloforise gallika me prologo tou Fr. Lamant, proedrou tis enwsis `Islam kai Disi', ton proigoumeno hrono (1). To ergo ehei parousiastei sta NEA (13 kai 14 Dek. 1988), fantazomai kai se alles efimerides. Omws i apli dimosiografiki parousiasi - kai oi eirwnies - de ftanoun gia na antimetwpisoume afto to tourkiko-eurwpaiko `anoigma', pou allwste den apefthinetai se emas i stous ligous pou gnwrizoun ta pragmata, alla stin eurwpaiki koini gnwmi: i aggliki kai germaniki ekdosi etoimazontai, an den kikloforisan kiola. Stohos tou siggrafea einai na (apo)deixei oti i Tourkia anoikei politismika stin Eurwpi, kai i stratigiki tou einai panexipni. Hwris na to xekatharizei, o k. Ozal vasizetai se mia anthrwpogewgrafiki thewria, pou anagnwrizei tous teleftaious katoikous kathe periohis ws nomimous klironomous kai antiproswpous twn lawn pou ezisan apo katavolis kosmou sta idia hwmata kai twn politismwn pou eihain anaptixei - san na agorazeis pirgo stin Agglia kai diekdikeis tous titlous evgeneias twn fantasmatwn tou. Pera apo afto, ohi hwris asinepeia, o k. Ozal den paraleipei na mnimonepsei tin parousia twn prokatohwn tou se periohes opou to politismiko gignesthai anikei, kata tin thewria pou akolouthei, se allous: "einai genika paradekto oti tin epohi afti [girw sta 2600 p.X.] oi katoikoi tis Anatolias anoihtikan sti thalassa kai se allepallila kimata ksaplwthikan stis Kiklades, istera stin Kriti, telos stin Thessalia, stin Ellada, gia na epektathoun sti sineheia se olous shedon tous topous girw apo ti lekani tis Mesogeiou, kai ws tin Aigipto, pou dehtike tin epithesi tous. [...] Oi katoikoi tis Anatolias (Anatoliens) dimiourgoun stin Kriti enan apo tous pio wraious arhaious politismous, pou onomazetai Minwikos" (sel. 38 k.) Onomazontas `Anatolia'(2) tin Mikrasia, i tourkiki epistimi ehei plasei enan kainourgio oro, opou pisw tou mporei kai frontizei na kataskeuasei mian olokliri politismiki, makari kai politiki, enotita. Etsi o k. Ozal ipogrammizei oti sti mahi tou Kantes (1312 p.X.), opou oi Hettaioi antimetwpisan tous Aigiptious "apomakrismenoi metaxi tous plithismoi, pou milousan diaforetikes glwsses, opws oi Musoi (periohi tis Pergamou), Dardanoi (Tsanak Kale) kai Kilikes (ND Anatolia, apenanti apo tin Kipro) polemisan me to meros twn Hettaiwn. Ehoume edw ena sigkekrimeno simadi tis enotitas tis Anatolias" (sel. 27). Ena deftero paromoio simadi anakaliptei o k. Ozal ston Trwiko polemo: "H Iliada diigeitai akoma oti gia na antimetwpisoun tis sinaspismenes ellinikes dinameis [...] oloi oi laoi tis Anatolias enwthikan kai aftoi se ena kai monadiko stratevma. [...] O polemos tis Troias apodikneii - spanio fainomeno prin apo treis hiliades hronia - tin ikanotita twn plithismwn na xepernoun tis diafores tous, gia na pragmatopoiisoun tin enwsi tis Anatolias" (sel. 35 k.) - oper edei deixai. Oplismenos me ta dikaiwmata tou teleftaiou idioktiti, pou tou epitrepoun na xeperna oles tis hronologikes, filetikes, glwssikes k.t.l. diafores, kai me to plasma tis eniaias Anatolias sti diathesi tou, o k. Ozal mporei na themeleiwsei kai ton evrwpaiko kai ton pagkosmio, an hreiastei, politismo, ston topo tou: dikoi tou politismika oi Hettaioi (pou "itan anamesa stous prwtous pou efarmosan ton kanona pacta sunt servanta": oi simfwnies prepei na tirountai! -sel. 27), diki tou i Lidia, i Karia kai i Likia (sel. 31 kk.), diki tou "i Troia kai o aigaios politismos" (sel. 34 kk.), dika tou, to eidame, "i Kriti, ta nisia tou Aigiaou kai i Ellada" (sel. 38 kk.). Gia opoion par' ola afta anarwtietai ti shesi ehoun oi Tourkoi me ola touta, o k. Ozal ehei frontisei, diakritika opws panta kai epidexia, na stisei tis aparaitites gefires. Grafei p.x.: "H paragwgi sidirou apotelei mian akomi simvoli twn Hettaiwn ston anthrwpino politismo. [...] Apo mia paraxeni istoriki simptwsi oi kinezikes martiries mas apokaliptoun oti oi T'ou Kiou, progonoi twn Tourkwn, itan kai aftoi laos poli sofos stin epexergasia tou sidirou" (sel. 30). Kai allou: "...paradeigma gia ti megali anthrwpia twn Hettaiwn: stous aihmalwtous polemou simperiferotan me kalosini, se apoliti antithesi me tin agriotita twn Assiriwn. H idia simperifora haraktirize kai tous Tourkous" (sel. 28). Aftoi oi akrovatismoi den einai vevaia teleiws akindinoi. Ehontas milisei gia ta perifima kratika arheia tis Hattousas, o k. Ozal sinehizei: "i iparxi aftwn twn graptwn mnimeiwn, pou i sintaxi tous apaitouse megalo arithmo grafewn, den mporei para na mas thimisei to megalo endiaferon pou oi Tourkoi edeixan pantote [!] gia ta arheia. Etsi, i Anatolia einai i moni hwra ston kosmo pou ta episima arheia tis kaliptoun hilia exakosia hronia istorias: oktakosia anikoun stous Hettaious kai to allo miso stous Tourkous" (sel. 25 k.) - Vizantina arheia giok! H psevdoepistimoniki simptwseologia korifwnetai otan, se kapoia stigmi, o k. Ozal apofasizei na gefirwsei kai tis glwsses: H glwssa twn Hettaiwn "ehei tin idiaiterotita na min periehei kamia lexi pou na arhizei apo rw. Tin idia epohi ta arhaia tourkika kai ellinika parousiazoun to idio afto haraktiristiko" (sel. 25)! Agnooume an to Ypourgeio mas twn Exwterikwn ehei `lavei gnwsin' aftou tou vivliou, an parakolouthei tin kikloforia kai tis kritikes tou kai an etoimazei kiolas, se sinergasia me tin Akadimia kai ta Panepistimia, mian apantisi - i mipws o politismikos mas hwros thewreitai ligotero zwtikos apo ton enaerio; Sto metaxi, apo touti ti stili, opou simera den eidame para to prwto apo ta eikosi kefalaia tou vivliou, tha sinehisoume me prwti efkaireia. Simeiwseis: (1) Turgut Ozal, Premier ministre de la Turquie, La Turquie en Europe, Preface de Francis Lamand, paris (Plon) 1988, 252 sel., hartes k.t.l. (2) O k. Ozal simeiwnei oti o oros "proerhetai apo ta arhaia ellinika" (sel. 26) alla ta lexika mas siwpoun kai poli tha to thelame kapoios eidikwteros na mas diafwtisei. ________________________________________________________________________ Gia tin antigrafi, Katerina Yamalidou University of Notre Dame ekat@ndcheg.cheg.nd.edu